شیرمادر همانطوریکه میدانیم دارای فواید بسیاری است و برای همه اعضای بدن کودک فایده دارد. جدیدا محققان در آخرین تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که در شیر مادر وجود ماده ای به اسم آراشیدونیک اسید باعث تقویت بینایی در کودک می شود
عضو مرکز تحقیقات چشم دانشگاه علوم پزشکی مشهد نقش شیر مادر را در رشد و تکامل سیستم بینایی نوزاد موثر عنوان کرد.

به گزارش وب دا، دکتر عباس عظیمی خراسانی اظهار داشت: شیرمادر حاوی اسیدهای چرب docosahexaenoic acid DHA) و اسید آراشیدونیک (AA) می باشد و DHA از ترکیبات اصلی شبکیه بوده و وجود آن در شیر مادر باعث افزایش حدّت بینایی شده و در نوزادان نارس که در معرض خطر آسیب به شبکیه ناشی از نارسی میباشند وجود همین اسید چرب موجود در شیر مادر مانع از آسیب رساندن اکسیژن به شبکیه شده و شانس ایجاد این مشکل را کم می کند.

رییس انجمن اپتومتری خراسان رضوی خاطر نشان کرد: یکی از موارد تاثیر گذار شیر مادر در نوزاد رشد و تکامل سیستم بینایی است که پس از تولد به تکامل می رسد و به همین دلیل است که همکاران اپتومتری کشور همواره بر تغذیه نوزادان با شیر مادر تاکید می کنند.

چگونگی انتخاب فریم عینک متناسب با صورت شما

در این مطلب سعی دارم اطلاعات مفید و کمک کننده ای در انتخاب عینک مناسب برای افراد مختلف ارئه دهم.

با توجه به اینکه فریم عینک بخش مهم و تاثیر گذار در ارائه چهره زیبا و دلپذیر است پس انتخاب یک عینک مناسب بسیار ضروری و مهم می باشد.
در انتخاب فریم مناسب علاوه بر رعایت موارد فنی، زیبایی عینک، مواد به کار رفته در آن، رنگ و سبکی آن نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین توصیه میشود قبل از انتخاب عینک، جهت رعایت ملاحظات مورد نیاز با اپتومتریستتان مشورت نمایید.

§         توجه به شکل صورت در انتخاب فریم:

قبل از این که به رنگ عینک تان بپردازید و بخواهید رنگ آن را انتخاب کنید اول به قاب و فریم عینک تان دقت کنید . اول فریمی را انتخاب کنید که صورت شما را اذیت نکند یعنی روی صورت براحتی قرار گیرد و فشاری به پشت گوش و یا بینی وارد نکند .

-اگر صورت مربع شکلی دارید، قاب و فریم‌هایی را انتخاب کنید که گرد و یا بیضی باشند زیرا انحنا و حالت خمیدگی که این عینک‌ها دارند باعث می‌شوند که صورت شما را از حالت مربع شکل خارج کند و حالت مربع بودن صورتتان را کاهش می‌دهد .

-اگر صورت گردی دارید،قاب و فریم های کشیده و مربع را انتخاب کنید، البته اگر در گوشه ی عینک‌ها حالت زاویه دار باشند بسیار مناسب است ، زیرا صورت شما را به اصطلاح سرو سامان می‌دهد و از حالت گرد بنظر رسیدن خارج می‌سازد، به یاد داشته باشید افرادی که صورت گردی دارند نباید از عینک‌هایی با عدسی گرد استفاده کنند زیرا این نوع فریم ها گردی صورت را افزایش می‌دهند . 

-اگر صورت شما بیضی شکل است،فریم های مستطیل شکل و کشیده باعث می‌شوند که صورت شما کشیده به نظر برسد. معمولا روی صورت‌های بیضی انواع مدل‌های قاب عینک زیبا بنظر خواهد رسید.

 -اگر صورتی مستطیل شکل دارید،بهتر است از فریم هایی استفاده کنید که گوشه‌های آن گرد هستند و دارای زاویه ی گرد می‌باشند ، زیرا برای اینکه حالت تعادلی بین صورتتان و قاب عینک تان برقرار کنید این حالت بهترین است.

-اگر صورت شما مثلثی با قاعده پایین است، بهتر است از فریم های بیضی و یا فریم هایی که قسمت پایین آن شیب دار است استفاده نمایید.
 چرا که فریم هایی که مستطیلی هستند خط صاف چانه را بیشتر نمایان می کند. بهتر است فریم رنگ تیره تری داشته باشد تا توجه افراد را بیشتر
به سمت بالای صورت جلب کند.

-اگر صورت شما مثلثی با قاعده بالا است، در این حالت فیت فریم مشکل تر است،چون حضور فریم توجه را به سمت قسمت پهن صورت جلب
می کند. به منظور کاهش توجه، فریم باید حداقل توجه را داشته باشد. بایستی حداقل پهنا را داشته باشد چرا که اگر پهنای آن زیاد باشد، توجه بیشتری
 به ناحیه ی بالای صورت جلب می گردد. بهتر است فریم ظریف باشد و رنگ ملایمی داشته باشد. فریم های ریملس(بدون حدقه) و یا فلزی نازک گزینه های خوبی می توانند باشند. این نکته نیز مد نظر قرار گیرد که فریم های گرد می توانند حالت مثلثی صورت را خراب کنند. در شکل انواع فریم های مناسب برای صورتهای گوناگون را نشان داده شده است.

§         رنگ  مو، پوست و چشم در انتخاب فریم :

اهمیت هماهنگی رنگ عینک را نسبت به چهره نباید فراموش کرد، البته در مورد این هماهنگی یک استاندارد جهانی که جوابگوی همه ی فرهنگ های دنیا باشد مشاهده نمی شود؛ در نتیجه در انتخاب رنگ عینک بیشتر سلیقه ای عمل می شود، ولی در موارد خاصی جنبه ی عمومیت بیشتری پیدا
 می کند،عواملی که در انتخاب رنگ عینک می توانند مد نظر قرار بگیرند عبارتند از:

-رنگ مو : برای موهای سفید فریم هایی با رنگ آبی و یا قرمز کمرنگ مناسب هستند. افراد با موهای ضخیم و تیره می توانند از فریم های تیره تر استفاده کنند. ولی افراد با موهای نازک و روشن بهتر است از فریم های ظریف و با رنگ روشن استفاده نمایند، چرا که یک عینک تیره بر روی صورت فردی با موهای روشن و نازک جلب توجه بیشتری نسبت به شخصی با موهای تیره و ضخیم می نماید.برای شخصی که دارای موهای سفید کمی
در اوایل میانسالی است، استفاده از فریم نقره ای رنگ تاکید بیشتری بر موهای سفید فرد کرده و وی را مسن تر جلوه می دهد. این نکته مورد توجه قرار گیرد که از آنجایی که حالت موی سر، در شکل گیری چهره تأثیر گذار است، اگر در زمان انتخاب فریم حالت موی سر، ملاک انتخاب فریم قرار گیرد، بعداً به علت تغییرات زیادی که در حالت موی سر ایجاد می شود، از هماهنگی موی سر با فریم و صورت کاسته شده و به مرور باعث نارضایتی
 و ناراحتی بیمار می گردد. بنابراین در زمان انتخاب فریم ، حالت موی سر را باید امری موقتی دانست و از فاکتورهای دیگر جهت انتخاب فریم استفاده نمائید.

-رنگ پوست: اگر شما صورت و پوست سفیدی دارید بهتر است از رنگ‌هایی مانند قرمز ، قهوه ای و آبی  تند استفاده کنید.اگر پوست صورتتان سفید نیست بهتر است از رنگ‌هایی مانند سفید ، مشکی ، خاکستری استفاده کنید .

-رنگ چشم: برای چشمهای سبز و آبی فریم هایی که در آنها، قسمت فوقانی حدقه، مشابه به رنگ چشم باشد، مناسبتر خود را نشان می دهند.

§         .ضخامت فریم:

همانند رنگ فریم ضخامت های درشت و بیشتر فریم برای صورت های با خصوصیات جدی تر و فریم های با ضخامت نازک و کم برای صورت های لطیف و ظریف تر مناسب تر هستند.در کودکان و بانوان که صورت های ظریف دارند می توان با فیت کردن فریم های نازک و ظریف چهره را زیبا تر جلوه داد، اما در صورت فیت فریمی با رنگ تیره و ظاهری درشت تر، صورت این افراد بسیار کوچکتر و ضعیف تر به نظر خواهد رسید.

§         .دسته های عینک:

دسته های عینک، تأثیر بسزایی در کوتاه یا کشیده جلوه نمودن صورت ایفا میکنند. دسته هایی که در قسمت پایین فریم لولا شده باشند، چهره را کوتاهتر نشان می دهند و برعکس دسته هایی که در بالای فریم لولاشده باشند، صورت را کشیده تر نشان میدهند. در نتیجه از پارامتر فوق می توان کوتاهی
و یا کشیدگی بیش ازحد صورت را متعادل نشان داد.

در آخر متذکر می­شوم که انتخاب فریم یک پدیده زیبا شناختی است که طی واحدهای علمی دانشگاهی به همکاران اپتومتریست آموزش داده می­شود
تا بهترین­ها را برای شما انتخاب کنند.

اپتومتریست نعیمه منفرد

کارشناسی ارشد اپتومتری

تلفن تماس : 05138902537

به گزارش گروه اخبار علمی ایرنا از ساینس، در این گزارشات آمده است که افراد با هرسال تحصیل بیشتر، یک قدم به نزدیک بینی نزدیک تر می شوند.

نزدیک بینی (myopia) شایع ترین علت تاری دید است. یکی از مهمترین علل نزدیک بینی، تغییر اندازه کره چشم است. در این حالت کره چشم از حالت کروی به حالت تخم مرغی شکل تبدیل می شود و پرتوهای نور به جای تمرکز روی شبکیه، جلوتر از آن متمرکز می شوند و فرد اشیای دور را تار می بیند. میزان تاری به مسافت موضوع و هدف و میزان نزدیک بینی چشم بستگی دارد.

یکی از مهمترین دلیل بروز نزدیک بینی عوامل ژنتیکی است. اگر والدین به این اختلال مبتلا باشند، امکان ابتلای فرزندان نیز زیاد است. تحقیقات جدید نشان می دهد که تاثیر میزان مطالعه و رعایت اصول بهداشتی چشم حتی مهمتر از عوامل ژنتیکی است.

افراد نزدیک بین معمولا برای مشاهده اجسام دور، چشمان خود را جمع می کنند.

نزدیک بینی شدید احتمال بروز آب سیاه، آب مروارید زودرس، انحطاط ماکولا و جداشدگی شبکیه را افزایش می دهد زیرا بر اثر نزدیک بینی، شبکیه چشم فشار زیادی را تحمل می کند.

نزدیک بینی در کشورهای در حال توسعه آسیا 80 درصد افزایش پیدا کرده است و در حال تبدیل به یک معضل بهداشتی و اقتصادی جهانی است. مطالعه طولانی مدت و چشم دوختن به صفحه نمایش کامپیوتر و تلویزیون مهمترین عوامل بروز این اختلال هستند.

این مطالعات به مدت پنج سال (بین سال های 2007 و 2012 ) با بررسی 15 هزار داوطلب گردآوری شده است. یکی از محققان این پروژه دکتر علیرضا میرشاهی پزشک ایرانی است.

نتایج کامل این تحقیقات در شماره اخیر نشریه Ophthalmology منتشر شده است.

 

سندرم بینایی کارباکامپیوتر (CVS ) کامپیوتر وتمامی مشتقات آن همچون لپ تاپ ،نوت بوک وتبلت چند سالی است که جزءلاینفک زندگی امروزی شده است.از آنجایی که چشم ها درتمامی ساعات کار با این وسایل درمعرض تمامی عوارض آنها قراردارند ،لازم است تاهمه ما،درمورد عوارض کار با چنین وسایلی ونحوه پیشگیری از آنها بیشتر بدانیم.

تعریف:براساس تعریف انجمن اپتومتری آمریکا AOA مجموعه عوارض بینایی وچشمی که به دنبال کار با کامپیوتر ودستگاه های مشابه ایجاد میگردد را سندرم بینایی کامپیوتر نامند.این عوارض درافراد بصورت متفاوتی دیده می شوند ولی به طور کلی عبارتند از سردرد،ناراحتی وخستگی چشمی،تاری دید در نزدیک یادور،خشکی چشم،آهستگی تطابق ،احساس درد درناحیه گردن وکمر،حساسیت نسبت به نور ،احساس دوبینی واختلال دردرک رنگ. البته لازم به ذکر است که ممکن است هر یک از شما یک یا چند عارضه را تاکنون تجربه کرده باشید،نکته اینجاست که درگیر شدن با چنین عوارضی به عوامل دیگری نیز وابسته می باشد .

یکی از مهمترین عوامل درایجاد چنین عوارضی میزان ساعات کار با کامپیوتر می باشد.براساس مطالعات انجام شده عوارض درکسانی که بیش از سه ساعت باکامپیوتر کار میکنند بیشتر مشاهده میگردد.شرایط محیطی مانند نور دفتر کار وفاصله مونیتوراز چشمها وحتی ارتفاع مونیتور نیز اثر بسیار زیادی درایجاد عوارض دارند.عوامل محیطی باعث ایجاد یک سوم عوارض کاربا کامپیوتر می باشند و دو سوم از مشکلات مربوط به سیستم بینایی است. اجازه بدهید عوارض را یک به یک بررسی نماییم وببینیم که هر یک چگونه ایجاد میگردند. احساس ناراحتی وخستگی درچشمها)

eyestrain (:این حالت همچون زمانی است که پس از یک فعالیت ورزشی دچار گرفتگی عضلانی شده ایم یا از عضلات بیش حد توانشان کار کشیده ایم.درچشمها نیز عضلات مسئول تطابق وظیفه دارند تا بینایی مارا برای فواصل مختلف واضح نگه دارند.هرگونه اسپاسم دراین عضلات ،نابرابری میزان تطابق دردوچشم ،عیوب انکساری اصلاح نشده مانند دوربینی ،نزدیک بینی وآستیگماتیسم باعث احساس ناراحتی درچشمها میگردد.

سردرد:سردرد دارای انواع مختلف ودلایل گوناگونی می باشد.سردردی که به دنبال کار با کامپیوتر ایجاد میگردد از شدت کم تا متوسط برخورداراست ودرساعات بیداری آغاز میگرددوبا استراحت وخواب از بین میرود.این نوع سردرد بیشتر درناحیه گیجگاهی احساس می شود ومی تواند یکطرفه یا دوطرفه باشد.چنین سردردی معمولا با شروع کار باکامپیوتر تشدید شده وبا اتمام کار باکامپیوتر ادامه پیدا می نماید.درصورتی که تا کنون چنین دردی را تجربه کرده اید بهتر است هرچه زودتر جهت مشاوره به یک مرکز اپتومتری)بینایی سنجی( مراجعه نمایید.

تاری دید درنزدیک یا دور: احساس تاری دید درنزدیک یا دور علامت دیگری است که کاربران کامپیوتر ممکن است آنرا تجربه کرده باشند .تاری دید رایج ترین شکایت بینایی است .تاری دید را به دو نوع متفاوت می توان تقسیم نمود 1(

تاری دید ثابت:علت اصلی تاری دید ثابت عیوب انکساری اصلاح نشده می باشد اگر تاری دید درنزدیک بصورت همیشگی وجود داشته باشد وفرد درسنین زیر 40 سال باشد ممکن است فرد دچار دوربینی اصلاح نشده یا آستیگماتیسم هیپر متروپیک باشد واگر درسنین پس از 40 سالگی دچار تاری دید نزدیک گردد علت آن می تواند شروع پیر چشمی باشد .اگر تاری دید ثابت دردور بروز می کند ممکن است براثر نزدیک بینی یا آستیگماتیسم میوپیک ایجادشده باشد .درهرصورت مراجعه به یک اپتومتریست می تواند دلیل این امر را مشخص کند،وتجویز عینک مناسب باعث از بین رفتن علائم گردد. 2(تاری دید گاهگاهی: علت تاری دید گاهگاهی دردید دور وبعد از انجام کارطولانی با کامپیوتر اسپاسم عضلات مسئول تطابق می باشدواگر این علامت دردید نزدیک بطور گاهگاهی دیده شود دلیل عمده آن کاهش دامنه تطابق ویا عدم سهولت آن است.درصورتی که دچار چنین علائمی هستید حتما به نزدیک ترین مرکز اپتومتری محل زندگی یا کار خود مراجعه نمایید زیرا می توانید با مشاوره یک اپتومتریست براحتی مشکل را حل کنید.درچنین مواردی انجام یکسری تمرینات ساده بینایی می تواند مشکل را حل نماید.

خشکی چشم: علامت دیگری که بسیاری از کاربران کامپیوتر دچار آن میشوندخشکی چشم است. دلیل اصلی خشکی چشم درکاربران کامپیوتر نگاه کردن خیره به صفحه مانیتور وپلک نزدن است واحساس سوزش درچشم ها علامت آن است .پلک زدن یکی از دلایلی است که باعث ایجاد سطحی مرطوب روی قرنیه میگردد لایه اشکی معمولا پس از پانزده تا بیست ثانیه شروع به خشک شدن می کند .درافرادی که دچار خشکی چشم هستند این اتفاق کمتر از ده ثانیه روی میدهد ودرصورتی که فرد به اندازه کافی پلک نزند دچار سوزش وآبریزش چشم ها خواهد گردید. دراین مورد کنترل میزان پلک زدن میتواند گاهی مشکل را حل نماید ودرصورتی که با این عمل علائم برطرف نشد معاینه چشم واندازه گیری ثبات لایه اشکی می تواند دلیل ایجاد علائم را مشخص نماید ودرصورتی که خشکی چشم شدید باشد استفاده از برخی داروها مانند اشک مصنوعی کمک کننده است که البته پس از تجویز توسط متخصص باید مورد استفاده قرار گیرد

اختلالات تطابقی: اختلالات تطابقی شایع ترین مشکلات بینایی درکاربران کامپیوتر هستندوتقریبا در 33 % کسانی که با کامپیوتر کارمیکنند دیده می شود.شایعترین علائمی که به دنبال اختلال تطابق برای بیمار ایجادمی شود عبارتند از :تاری دید نزدیک،کندی فوکوس از دور به نزدیک وبرعکس،تاری دید دورپس از کار مداوم نزدیک.برای برطرف کردن این علائم می توانید با یک اپتومتریست مشورت نمایید .تمرینات ویژه افزایش قدرت وسهولت تطابق ودرصورت نیاز تجویز عینک مناسب ،می تواند مشکل را کاملا برطرف نماید.

احساس درد درناحیه گردن وکمر: همانند علائم بینایی ،بسیاری از علائم اسکلتی- عضلانی هم با استفاده از کامپیوتر افزایش می یابد.شایعترین علائم مربوط به عضلات شانه ای –گردنی وبعد از آن مربوط به اندام پشتی –تحتانی است.لازم است بدانید که این علائم درصورت عدم رسیدگی ودرمان به صورت مزمن درمی آیند.مطالعات نشان داده اند که 22 % کاربران کامپیوتر از این مشکلات رنج میبرند.هرکاری که باعث ایجادفشار واسترس روی یک قسمت خاص ازبدن شود باعث افزایش عوارض اسکلتی-عضلانی میشودازجمله این عوامل می توان به وارد کردن طولانی ومداوم اطلاعات ،کاربا موس وصفحه کلید اشاره کرد.مهمترین تفاوت علائم بینایی با علائم اسکلتی دراین است که علائم بینایی پس از استراحت برطرف می شوند درصورتی که علائم اسکلتی مزمن میگردند.

حساسیت نسبت به نور : دلیل اصلی حساسیت نسبت به نور درکاربران کامپیوتر درخشندگی منابع نوری محیط کاراز قبیل نورلامپ مهتابی ویا نورپنجره می باشد انعکاس نور از طریق سطح میز به چشم یا ورود نور لامپ مهتابی بطور مستقیم به داخل چشم باعث ایجاد خیرگی می گردد.شدت نور مهتابی نسبت به میزان نور مونیتور حدود صد برابراست همچنین اگر زمینه صفحه مونیتور رنگی تیره داشته باشد باعث تشدید حس خیرگی خواهد گردید.خیرگی براثر انعکاس نور از سطح مونیتور به چشم درصورتی که مونیتور نزدیک به پنجره باشد ویا نورچراغ مطالعه نزدیک به آن قرارگرفته باشد تشدید خواهد گردید

علائم چشمی: علائم چشمی کار با کامپیوتر عبارتند از: احساس خشکی ودرد درچشمها .همانطور که درقسمت های قبل شرح داده شد علت عمده احساس خشکی درچشمها نگاه خیره به صفحه مونیتور می باشد برای رفع شدن این عارضه تعداد پلک زدن را افزایش دهیدوسعی کنید هر 5 ثانیه یک بار پلک بزنید تا از خشک شدن سطح قرنیه جلوگیری گردد افزایش میزان رطوبت محیط دفتر کار نیز می تواند به کاهش این عارضه کمک نماید.درصورتی که با انجام این عمل مشکل حل نشد جهت معاینه وبررسی بیشتر به متخصص مراجعه نمایید .درموارد شدیدخشکی چشم تجویز اشک مصنوعی باعث برطرف شدن علائم خواهد گردید.

علائم بینایی: علائم بینایی کار باکامپیوتر عباتند از :تاری دید ،اختلالات تطابقی،دوبینی واختلال دردرک رنگ ،خیرگی وحساسیت به نور.جهت کاهش عوارض بینایی کار باکامپیوتر بهتر است با یک اپتومتریست مشورت نمایید .تجویز عینک درصورت وجود عیوب انکساری مانند دوربینی ،نزدیک بینی ،آستیگماتیسم وپیر چشمی می تواند به کاهش میزان تاری دید کمک نماید . درصورتی که دچار اختلالات تطابقی باشید انجام یکسری تمرینات بینایی بسیار کمک کننده خواهد بود .جهت کاهش علائم تطابقی از قانون 20 - 20 - 20 استفاده نمایید هر بیست دقیقه به مدت بیست ثانیه به فاصله بیست فوتی یا شش متری نگاه نمایید.یا هر نیم ساعت به مدت بیست ثانیه چشمان خود را ببندید.درصورتی که دچار دوبینی هستید قبل از هرکاری با یک اپتومتریست مشورت نمایید .زیرا عدم توجه به این علامت میتواند عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشد.اختلال دردرک رنگ را با استفاده از صفحه رنگی مونیتور می توان حل نمود زیرا دلیل ایجاد آن استفاده دائم از صفحات تکرنگ می باشد.جهت کاهش حساسیت به نور از صفحه مونیتوربا زمینه روشن تراستفاده نمایید .نوراطاق خود را درطی روز با استفاده از پرده کنترل نمایید حتی المقدور از مهتابی استفاده ننمایید ونورچراغ مطالعه را طوری تنظیم کنید که مستقیما به سمت چشم شمانباشد .رنگ میز کامپیوتر بهتراست تیره باشد تا از انعکاس نور به چشم جلوگیری شود.

علائم اسکلتی: احساس درد درناحیه گردن وشانه ها از عوارض اسکلتی کار با کامپیوتر می باشند .جهت کاهش این عارضه ابتدا وضعیت نشستن خود را تغییردهید.باید صفحه کامپیوتر پایین اورده شودبه گونه ای که مرکز صفحه آن 10 تا 22 سانتیمتر پایین تر از چشمهای شما باشد.فاصله صفحه کامپیوتر از چشم ها بایستی 50 تا 70 سانتیمتر باشد.سر درهنگام کار با کامپیوتر بهتر است دروضعیت مستقیم قرار گیرد.چشم ها 10 تا 20 درجه به سمت پایین نگاه کند. صندلی خود را پایین بیاورید تا پاهای شما کاملا روی زمین قرارگیردودرصورت امکان از زیر پایی استفاده کنید.بهتر است صفحه کلید درفاصله 33 تا 40 سانتیمتری قرارگیرد وبازوها نسبت به آرنج زاویه 90 درجه داشته باشد.فاصله بین زانو وصندلی حدود 5 سانتیمتر باشد. به ازاءهردوساعت 15 دقیقه استراحت نماییدوبعد از هربیست دقیقه بیست ثانیه استراحت کنید .

عینک تدریجی

چند سالی است که استفاده از عینک های تدریجی برای افرادی که دچار عیوب انکساری دور وپیرچشمی بطور همزمان شده اند مرسوم گشته است.برخی از استفاده کنندگان از چنین عینک هایی نسبت به آنها ابراز نارضایتی می نمایندوحتی به دیگران توصیه میکنند که هیچگاه چنین عینک هایی را تهیه نکنندواین بدین دلیل است که آنها نتوانسته اند از عینک خود بهره ببرند،لذا تصور میکنند که ایراد از این عینک ها می باشد.

پاسخ این افراد اینست که اگر کسی نتوانسته است از این نوع عینک بهره ببرد ایراد در عینک نیست بلکه باید عیب را درجای دیگری جستجوکرد،زیرا تعداد بسیاری از افراد وجود دارند که بدون هیچ مشکلی از چنین عینک هایی استفاده می نمایندوآنقدر به آن وابسته اند که دیگر تحمل استفاده از عینک های تکدید را ندارند.

اولین نکته در استفاده از عینک های تدریجی مربوط به تجویز شماره آن است.درصورتی که شماره تجویز شده در دور یا نزدیک دقیق ومتناسب با شغل ،سن وفاصله کاری دید نزدیک بیمار نباشد،استفاده از عینک را دچار مشکل خواهد نمود.

نکته دوم انتخاب فریم مناسب برای فیت دقیق عینک تدریجی است.مسئله انتخاب صحیح فریم عینک بقدری مهم می باشد که فقط کسانی توانایی انجام آن را دارند که آموزش های ویژه ای را دراین مورد دیده باشند.توجه به زاویه پانتوسکوپیک وانحنای قدامی فریم وارتفاع فیت عدسی تدریجی، نقش مهمی درانتخاب فریم مناسب برای عینک تدریجی بازی میکندکه نیاز به دانش ،مهارت وآموزش دارد وقطعا بیمار نمی تواند آنها را تشخیص دهد وشخصا فریم مناسب را انتخاب نماید.

نکته سوم انتخاب نوع عدسی تدریجی می باشد.انواع مختلفی از عدسی های تدریجی توسط شرکت های سازنده تولید وعرضه میگردند که هرکدام دارای خصوصیات وکاربردهای خاصی می باشند.انتخاب نوع عدسی تدریجی با توجه به شغل بیمار ،میزان کارنزدیک ،فاصله کار نزدیک ونوع عیب انکساری بیمار دردور متفاوت خواهد بود.انتخاب نوع عدسی تدریجی نیز مسئله مهمی است که دراختیار بیمارنمی باشد ونیاز به آموزش ،مهارت وتجربه فراوان دارد.

نکته چهارم اندازه گیری وساخت دقیق عینک می باشد .درصورتی که تمامی موارد رعایت شده باشند ولی ساخت واندازه گیری عینک دچار مشکل باشد ،بیمار نخواهد توانست از عینک خود بهره ببرد.رعایت دقیق فاصله مراکز عدسی بصورت تک چشمی وارتفاع صلیب درساخت عدسی تدریجی بسیار مهم می باشدوهرگونه اختلافی درآنها باعث ایجاد مشکل برای بیمار خواهد شد.

درصورتی که تمامی نکات یاد شده درتجویز ،انتخاب فریم ،انتخاب نوع عدسی وفیت وساخت آن به دقت رعایت گردند،بیمار نه تنها با چنین عینک هایی مشکل نخواهد داشت بلکه به آن وابسته خواهد شد.چنین بیماری دیگر حاضر نخواهد بود که از عینک های تکدید متعدد استفاده کند بلکه با استفاده از یک عینک تدریجی کلیه نیاز های بینایی خود را برای تمامی کارهای چشمی دردور ویا نزدیک وفاصله بینا بینی برآورده خواهد نمود.

مزیت عینک های تدریجی جایگزینی آن با تطابق کاهش یافته می باشد.این بدین معنی است که فردی که درسن پیر چشمی با کاهش دامنه تطابقی خود دیگرقادر به دیدن واضح در فواصل نزدیک ومیانی نمی باشد با استفاده از این عینک ها قدرت تطابق خود را دوباره بدست می آورد ومی تواند درتمامی فواصل از بینایی مطلوب برخوردار باشد.

بسیاری از افراد دراطراف ما زندگی میکنند که برای دید نزدیک باید یا عینک دور خود را بردارند یا عینک دیگری را روی چشمان خود قرار دهند.تمامی این افراد با استفاده از عینک های تدریجی مناسب دیگر نیازی به برداشتن یا تعویض عینک نخواهند داشت وکافی است کمی سرخود را به سمت بالا حرکت دهند تا بتوانند دید نزذیک شفاف وواضحی داشته باشند

اپتومتریست سعید شاهپری(دانشجوی کارشناسی ارشد اپتومتری)

عینک آفتابی

استفاده از عینک های آفتابی چند سالی است که مرسوم شده است وبسیاری از مردم را مشاهده می کنیم که از این عینک ها بصورت روزمره استفاده می نمایند.

همه ساله نزدیک به فصل تابستان درمورد اهمیت استفاده از عینک های آفتابی استاندارد مطالبی از طریق رسانه ها وصدا وسیما تهیه وپخش میگرددولی هنوز بسیاری از سوالات راجع به این موضوع بی پاسخ مانده اند.دراین مقاله سعی خواهیم کرد ضمن طرح این سوالات ،پاسخ مناسبی به تمامی آنها بدهیم.

چرا استفاده از عینک آفتابی لازم است؟

دلیل توصیه مداوم به استفاده از عینک های افتابی حفاظت چشمها از اشعه ماوراءبنفش ومادون قرمز خورشید است.که درطی روز خصوصا ساعات ده صبح تا دو بعد ازظهر شدت آن برای چشمها زیان آور است.

بطور کلی اشعه ماوراءبنفش خورشید را به سه نوع تقسیم می کنند.به نوع اول آن UVc میگویندکه معمولا توسط لایه ازن که اطراف زمین را دربر گرفته است جذب شده ووارد جو زمین نخواهد شد.نوع دوم  اشعه ماوراءبنفش UVbنام دارد که توسط قرنیه چشم جذب میگردد ودرنتیجه منجر به ایجاد صدمات سطحی درچشم می شود ولی چون وارد چشم نمی شود آسیبی به اجزای داخلی چشم نمی رساند.کراتیت ناشی از برف (snow blindness)،ناشی از صدمات این اشعه می باشند که با درد واشک ریزش فراوان واحساس جسم خارجی درچشم ها همراه است.نوع سوم اشعه ماوراءبنفش UVa نام دارد واز قرنیه چشم عبور کرده وارد چشم می شود وتا پرده شبکیه نیز نفوذ می کند.برخورد این اشعه به اجزای داخلی چشم درطولانی مدت منجر به ایجاد تغییراتی درآنها خواهد شد .به عنوان مثال تغییراتی که درساختمان لنز چشم ایجاد میشود منجر به ایجاد آب مروارید (cataract)خواهد شدوبرخورد مداوم این اشعه به  شبکیه چشم باعث ایجادزوال لکه زرد (ARMD)خواهد گردید.با این که می توان آب مروارید را درمان کرد وبا صرف هزینه فراوان وتحمل رنج جراحی، بینایی را دوباره به بیمار مبتلا برگرداند،ولی متاسفانه زوال لکه زرد قابل درمان نیست واختلال بینایی ناشی از آن تا پایان عمر باقی خواهد ماند.

استاندارد های عدسی یک عینک آفتابی چیست؟

استانداردهایی که از سوی سازمان بهداشت وداروی ایالات متحده ((FDAبرای عدسی عینک های آفتابی تبیین شده است ومورد تایید واستفاده درسراسر جهان می باشد،شامل چند بخش است اولین استاندارد شامل استاندارد محافظت از اشعه ماوراءبنفش UVa از طول موجهای 300 تا 400 نانومتر می باشد.دومین استاندارد،استاندارد مقاومت سطحی عدسی می باشد که دراین استاندارد تمامی عدسی ها ی عینک آفتابی باید تست پرتاب گوی فلزی را بگذرانند(drop ball test)دراین تست گوی فلزی به وزن 15 گرم از فاصله1.25 متری روی عدسی عینک آفتابی پرتاب میشود ودرصورتی که عدسی عینک دچار آسیب نشد این تست را پاس کرده است.

استفاده از عینک های آفتابی نامرغوب وغیر استاندارد چه زیان هایی دارد؟

ایجادکاتاراکت یا آّب مروارید زودرس قابل پیشگیری در اثرورود اشعه های مضر به چشم

ایجادرتینوپاتی (آسیب شبکیه)دراثربرخورد اشعه ماوراءبنفش ومادون قرمزبه شبکیه

ایجادیا پیشرفت سرطان های چشمی

ایجادیا پیشرفت ناخنک ویا پینگویکولا

کدام عینک آفتابی مناسب است؟

نوعی از عینک های آفتابی ایده آل هستند که دارای مشخصه 99 الی 100درصدی جذب UVAوUVBباشند.جهت اطمینان از این مشخصه می توانید از یک اپتومتریست کمک بگیرید.همچنین عینک های آفتابی ارجحیت دارند که بتوانند خیرگی را کاهش وکنتراست را افزایش دهند.

عینک های آفتابی باید به اندازه کافی تیره باشندتا خیرگی را کاهش دهند ولی تیرگی نباید به اندازه ای باشد که دردید رنگ اختلال ایجاد نماید،کسانی که نیاز به استفاده از عینک طبی دارند نیز می توانند از عینک های آفتابی طبی با مشورت اپتومتریست ورعایت اصول فنی بهره ببرند.

درمورد افرادی که دچار اختلال کوررنگی هستند ، محدودیت انتخاب رنگ وجود دارد وحتما بایستی با اپتومتریست مشورت نمایندولی درمورد سایر افراد یکی از رنگ های خاکستری خنثی،کهربایی،قهوه ای یا سبز توصیه می شود.

چه کسانی باید از محافظ UVاستفاده کنند؟

آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش خورشید به چشم شناخته شده است پس باید دربرابر آن محافظت صورت گیرد.کاهش لایه ازن به معنای خطر بیشتر دربرابر این اشعه است وبهترین راه برای کاهش بیماریهای چشمی وابسته به UVاستفاده زود هنگام از عینک های جاذب UVوعینک های آفتابی درزندگی است.عوامل شغلی ومحیطی باعث می شود افراد خاصی بیشتر درمعرض خطر قرار گیرند.کسانی که در ساعات اوج شدت آفتاب، در بیرون منزل قرار دارند مانند رانندگان ،ورزشکاران ،نیروهای نظامی وانتظامی، کشاورزان ومهندسان راه سازی وساختمان وسایر افرادی که از ساعت 10 صبح تا 2 عصر درمحیط های بیرونی قرار میگیرنددر معرض خطر بیماریهای ناشی از این اشعه می باشند.

علاوه برافراد فوق الذکر کسانی که دچار آب مروارید خفیف می باشند ویا زوال لکه زرد در آنها آغاز شده است ،دارای ناخنک چشمی هستند وافرادی که به تازگی جراحی آب مروارید یا لیزیک نموده اند نیز نیاز به محافظت بیشتری در برابر UVدارند.

افرادی که از برخی داروها مانند سولفانامیدها،تتراسایکلین ها،دیورتیک ها،ترانکوییلیزرها، داروهای هیپو گلیسمیاوکنتراسپتیو های خوراکی استفاده میکنند نیز بیشتر نیازمند استفاده از محافظ UV می باشند.

افرادی که نزدیک به لامپهای UVکار میکنند ،همانند دندانپزشکان وتکنسین های دندانی وکلیه افرادی که درمعرض تشعشع UVمی باشندبایستی از عینک های محافظ استفاده نمایند.

یک عینک آفتابی خوب چه خصوصیاتی دارد؟

یک عینک آفتابی خوب باید با عبور نور مرئی کافی برای جلوگیری از خیرگی ناشی از سطح خلفی عدسی ونیز برای دیدن جزئیات ریز موثرودید رنگی کفایت کندونیز متقابلا باید نور کافی وکاهش تشعشع UV را در جهت راحتی ومحافظت از چشمان استفاده کننده به خدمت گیرد.

اپتومتریست سعید شاهپری

دانشجوی کارشناسی ارشد اپتومتری

 گلوکم یا همان آب سیاه به كاهش پیشرونده میدان بینایی و کاهش پیشرونده حدت بینایی در بستر زمان که ناشی از افزایش فشار چشم و زوال عصب باصره می باشد اتلاق می شود.علائم این بیماری بستگی مستقیمی دارد به انواع آن و در حقیقت بیماری گلوکم یک بیماری واحد یست بلکه طیفی از چند بیماری است و به دو دسته کلی زاویه باز و زاویه بسته تقسیم می شود که نوع اول شایعتر می باشد.در نوع اول با افزایش سن تخلیه مایع درون چشم دچار اختلال شده و در پیامد آن فشار چشم نیز افزایش پیدا می کند.دامنه نرمال فشار چشم از 10 تا 21 میلیمتر جیوه می باشد و اگر فشار چشم از این مقدار بیشتر شود سر عصب باصره از نظر خونرسانی و عملکرد دچار اختلال ميشود . مهمترین و تاسف بارترین نکته در مورد گلوکم زاویه باز مرموز بودن آن است چون بیمار تا زمانی که میدان بینایی خود را از دست ندهد متوجه علائم این بیماری نمی شود.میدان بینایی فرد مبتلا از منطقه محیطی محدود می شود تا اینکه در مراحل پایانی بصورت یک دید تونل در می آید و فرد وقتی بیماری اش خیلی پیشرفت کرده است به پزشك مراجعه می کند و این بیماری از این نظر خیلی موذي می باشد و در مورد این بیماران پیشگیری مهمترین بخش درمان می باشد.نوع دوم گلوکم زاویه بسته می باشد که در اقلیت می باشند و در این افراد زاویه بصورت ناگهانی بسته شده و فرد با قرمزی چشم،درد و اشک ریزش پیش ما مراجعه می کنند معمولا این افراد بویژه زمانی که هوا تاریک است دچار حمله می شوند و دچار حالت تهوع شده و درد شدیدی در قسمت پیشانی احساس می کنند.این افراد چون علائم خاصی دارند براحتی شناسایی و درمان می شوند اما این تعداد اقلیت هستند گلوكوم بعد از كاتاراكت دومين علت نابينايي ميباشد . بیماران زمانی به پزشك مراجعه می کنند تا قسمت اعظمی از میدان بینایی خود را از دست داده اند.تشخيص بموقع مهمترين راه پيشگيري از آسيب به بينايي است .در مطالعه ای که در آمریکا انجام داده شده است نشام ميدهد كه 50 درصد از بیماران گلوکمی بموقع تشخیص داده نشده اند و این آمار در کشور ما چیزی در حدود 90 درصد می باشد و این یعنی در کشور ما از هر ده بیمار فقط یک نفر هست که بموقع تشخیص داده شده است. افراد بالای چهل سال بویژه آنهایی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند بيشتر در خطر اين بيماري هستند و بايد بادقت بيشتري از نظر عصب باصره و فشار چشم معاینه شوند.

منابعwww.optazar.ir , www.aoa.org

امبلیوپی یاتنبلی چشم

چند سالی است که از سوی  سازمان بهزیستی  طرحی به اجرا در می آید با عنوان پیشگیری از تنبلی چشم کودکان.ولی آیا می دانید تنبلی چشم به چه مفهومی است؟آیا یک بیماری خطرناک  است؟آیا قابل پیشگیری است ؟چه عواملی باعٍث ایجاد آن است؟چگونه می توان آن راتشخیص داد ؟چگونه میتوان آن را درمان کرد؟ این ها سوالاتی هستند که ممکن است درذهن تک تک افراد جامعه وجود داشته باشند وپاسخ به آنها نیز شاید بتواند کمکی در جهت کاهش شیوع این عارضه بنماید.

تنبلی چشم به چه مفهومی است؟گاهی کسانی را دراطراف خود مشاهده کرده اید که چشمانی بظاهر سالم دارند،ولی یکی از چشمها بینایی خوبی ندارد.اگر چشمی از لحاظ ساختمانی سالم باشد ولی توانایی دید کامل را نداشته باشد به آن چشم تنبل یا امبلیوپ می گویند.وقتی صحبت از سلامت ساختمانی چشم می نماییم منظور سلامت کامل تمامی قسمتهای چشم است.اعم از اجزای شفاف مانند قرنیه ،لنز ،زجاجیه واجزای حسی چشم مانند پرده شبکیه واعصاب آن وهمچنین عروق خونی وسایر اجزای آن.این بدین معناست که هیچ دلیلی برای کاهش بینایی بلحاظ ساختمانی وجود ندارد.وعلی رغم تجویز عینک مناسب بینایی افزایش نمیابد.

آیا تنبلی چشم یک بیماری خطرناک است؟پاسخ این سوال را این گونه باید داد که اگرچه تنبلی چشم دربزرگ سالی احتمال درمان کمتری دارد ولی هیچ خطر دیگری برای فرد مبتلا ایجادنمی کند.تنها مشکل کسانی که دچار تنبلی شدید یکی از چشمها هستند عدم امکان دریافت گواهینامه رانندگی ویا مشکلاتی جهت استخدام دربعضی از مشاغل می باشد.درقسمت بعدی به سایر سوالات پاسخ خواهم داد.

چه عواملی باعث ایجادتنبلی چشم میشود؟وقتی کودکی بدنیا می آید مغز کودک نیز شروع به رشد ونمو میکند.هرقسمت از مغز مسئول مدیریت یکی از حسها میباشد .اعصاب مغزی مسئول بینایی درقسمت پشتی آن واقع شده اند.هریک از چشمها ازطریق عصب بینایی به ناحیه ای از این قسمت متصل شده است.وبا تجربه دید واضح سلولهای آن قسمت تحریک شده وشروع به رشد می نمایند.درصورتی که به هردلیلی دید یکی از چشمها درهفت سال اول زندگی تارباشد یا نور به یکی از چشمها نرسد ،سلولهای عصبی مربوط به آن چشم کاهش میابند ودرنتیجه قدرت تجزیه وتحلیل بینایی آن چشم کاسته می شود.این که چه عاملی باعث نرسیدن نور به چشم گردیده است یا تصویری تار را روی شبکیه چشم انداخته است بستگی به شرایطی دارد که کودک درآن بدنیاآمده وبزرگ شده است.گاهی ممکن است کودک دچار آب مروارید مادرزادی بوده است ودرنتیجه درمهم ترین دوره زندگی یعنی بدو تولد تجربه بینایی نداشته است ودرنتیجه، تنبلی چشم شدیدی پس از درمان آب مروارید ایجاد خواهد شد.گاهی ممکن است یکی  از چشمها انحراف داشته باشند .غالبا چشم منحرف درکودکان بدلیل ایجا پدیده ای بنام ساپرسشن که برای جبران دوبینی درمغز اتفاق می افتد هنگامی که دوچشم باز است نمی بیند ودرنتیجه این چشم تنبل خواهد گردید.درصورتی که یکی از چشمها یا هردوچشم ضعیفی زیادی داشته باشند نیز بدلیل تاری تصویر یک یا دوچشم احتمال بروز تنبلی درچشم ضعیف تر افزایش میابد.

آیا تنبلی چشم قابل پیشگیری است؟پاسخ به این سوال مثبت است.البته درصورتی که عوامل ایجاد کننده آن را بشناسیم ودرزمان مناسب، آن عوامل را برطرف نماییم.این بدین معناست که اولا باید کودکان را دربدو تولد از لحاظ چشمی معاینه نمود .عدم وجود بیماریهای مسدود کننده نور مانند آب مروارید،لک قرنیه ،عدم وجود انحراف یکطرفه چشم دربدو تولد وهمچنین اصلاح عیوب انکساری چشم درسن مناسب واطمینان از عدم وجود عواملی که باعث انحراف چشم کودک خواهند گردید نیز درپیشگیری از تنبلی چشم موثر می باشد.

چگونه می توان آن راتشخیص داد؟تشخیص تنبلی چشم را باید به عهده افراد با صلاحیت گذاشت .بهترین فردی که دراین مورد می تواند نظر دهد یک اپتومتریست با تجربه می باشد .البته تشخیص، دو دارد یکی تشخیص عوامل ایجاد کننده تنبلی چشم قبل از اطمینان از بروز آن واقدامات پیشگیرانه ،ودیگری تشخیص خود بیماری است وبدنبال آن اقدامات درمانی.

چگونه میتوان آن را درمان کرد؟درمان تنبلی چشم نیز تا سن کمتر از هشت سالگی امکان پذیر است ولی با متد های جدید احتمال بهبود آن درسنین بالاتر نیز وجود دارد ولی درصد موفقیت درکودکان بالاتر می باشد.پروسه درمان تنبلی چشم شامل تجویز عینک مناسب ،بستن چشم بهتر وتمرینات بینایی می باشد.تمرینات بینایی هم بصورت نرم افزاری وهم بصورت نوشتاری طراحی شده اندوبسته به شدت تنبلی چشم ازسوی همکاران اپتومتریست به بیماران تجویز میگردند.نکته مهم دردرمان تنبلی چشم اینست که علاوه برکودک ،والدین نیز بایستی صبر وحوصله خود را تاپایان مراحل درمانی ازدست ندهند ودائما کودک را جهت معاینه وکنترل بینایی نزد درمانگر خود ببرند.درمان تنبلی چشم زمان بر است ودرصورتی که بصورت کامل انجام نشود برگشت پذیر می باشد

نقش تغذيه در سلامت چشم و بينايي

ويتامين Aو كاروتنوئيدها؛ آنتي اكسيدان هاي مفيد براي چشم

آنتي اكسيدان ها مولكول هايي هستند كه با خنثي كردن "راديكال هاي آزاد" مانع اثر مخرب آنها بر سلول هاي بدن مي شوند. راديكال هاي آزاد تركيباتي هستند كه بر اثر واكنش هاي شيميايي در داخل بدن توليد مي شوند. تحقيقات نشان داده است كه بعضي از آنتي كسيدان ها خطر ابتلا به بسياري از بيماريها از جمله بيماريهاي چشم شامل كاتاراكت و دژنراسيون ماكولا را كاهش مي دهند.

ويتامين Aآنتي اكسيداني است كه در مواد غذايي حيواني نظير جگر يا كره و مواد غذايي گياهي حاوي كاروتنوئيدها وجود دارد. كاروتنوئيدها رنگدانه هاي قرمز و زردي هستند كه در گياهان و حيوانات وجود دارند. اين مواد بعنوان آنتي اكسيدان عمل كرده و همچنين انواع خاصي از آنها (كه شايعترينشان بتا-كاروتن است) به ويتامين Aتبديل مي شود. بعضي از كاروتنوئيدهاي ديگر نظير لوتئين و زيگزانتين نيز مفيد هستند.

ويتامين Aمانع شب كوري مي شود. كمبود ويتامين كه سبب شب كوري شده باشد در صورت عدم درمان مي تواند سبب گزروفتالميا (خشكي چشم)، زخم هاي قرنيه و تورم پلك ها شود. خشكي چشم نيز در صورت عدم درمان مي تواند سبب تخریب اپیتلیوم قرنیه ودرنتیجه کاهش بینایی شود. بد نيست بدانيد كه كمبود ويتامين Aيكي از علل اصلي نابینایی وکم بینایی در كشورهاي در حال توسعه است. تحقيقات همچنين نشان داده است كه ويتامين Aمانع شكل گيري كاتاراكت شده و ممكن است در پيشگيري از کم بینایی ناشي از دژنراسيون ماكولا نقش داشته باشد.

ميزان لازم ويتامين Aبراي بدن در مردان بالاتر از 11 سال 1000REو در زنان بالاي 11 سال 800REاست (RE=Retinal Equivalent). ويتامين Aبا واحد بين المللي (International Unit) نيز سنجيده مي شود. در مواد غذايي با منشاء گياهي هر REمعادل 10 واحد بين المللي و در مواد غذايي با منشاء حيواني هرREمعادل 3.3 واحد بين المللي است.

افراد سيگاري و افرادي كه الكل مصرف مي كنند بايد ويتامين Aبيشتري دريافت كنند زيرا توتون مانع جذب ويتامين Aشده و الكل، ذخيره ويتامين Aبدن را از بين مي برد. در عين حال بايد مراقب قرص هاي ويتامين حاوي بتا-كاروتن نيز بود. مطالعات نشان داده اند كه اين قرص ها شيوع سرطان ريه را در افراد سيگاري بالا مي برند. در اين موارد بهتر است ويتامين Aمصرفي از مواد خواركي تأمين شود. جدول زير مواد غذايي غني از ويتامين Aو مقدار اين ويتامين را در آنها نشان مي دهد:

مقادير بالا در مورد مواد خام صدق مي كند. پختن اين مواد غذايي اين مقادير را تغيير مي دهد زيرا گرما سبب تخريب ويتامين Aو بتا-كاروتن موجود در مواد غذايي مي شود. همچنين، در صورتيكه از مواد غذايي تازه استفاده نمي كنید مواد منجمد بهتر از مواد كنسرو شده هستند.

لوتيئين و زیگزانتين؛ سبزيجات سبز و پربرگ

مطالعات مختلف نشان داده اند كه لوتئين و زيگزانتين ممكن است در كاهش ريسك ابتلا به كاتاراكت مؤثر باشند. لوتئين و زيگزانتين ارتباط تنگاتنگي دارند: اين دو ماده اغلب همراه با يكديگر در سبزيجات و ميوه جات يافت شده و بدن مي تواند لوتئين را به زیگزانتين تبديل كند. در حال حاضر هيچ مقدار مصرف روزانه اي براي اين دو ماده مشخص نشده است ولي بهتر است روزانه مقداري مصرف شود زيرا بدن نمي تواند اين دو ماده را بسازد. بهترين منبع تأمين اين مواد سبزيجات سبز و پربرگ بويژه اسفناج است. كلم و سبزيجات سبز رنگ نيز منابع خوبي هستند. لوتئين و زيگزانتين را مي توان در سبزيجات و ميوه جات زرد و نارنجي رنگ نظير ذرت نيز يافت. سبزيجات پخته مقادير بيشتري لوتئين دارند زيرا پختن سبب شكسته شدن ديواره سلول ها و آزاد شدن لوتئين مي شود.

ويتامين Cو بيوفلاونوئيدها (Bioflavonoids)

هر چند اين مقاله با ويتامين Aشروع شد ولي اين ويتامين تنها ماده غذايي مفيد براي چشم نيست. يكي ديگر از مواد بسيار مفيد براي بينايي ويتامين Cاست. همراه هميشگي ويتامين C، بيوفلاونوئيد علاوه بر اينكه به ويتامين Cدر اثر گذاري كمك مي كند خود نيز فوايدي دارد. مطالعات نشان داده اند كه مقادير بالاي ويتامين Cمي تواند باعث كاهش خطر ابتلا به كاتاراكت شود. اين ويتامين همچنين مي تواند با كاهش فشار چشم مانع گلوكوم نيز شده و يا بيماري را در مبتلايان تسكين دهد.

ميزان نياز روزانه به ويتامين ث 60 ميليگرم در روز است. نكته قابل توجه اين است كه اين مقدار بايد بصورت روزانه مصرف شود زيرا بدن انسان نه تنها قادر نيست ويتامين ث بسازد بلكه نمي تواند آنرا بمدت طولاني ذخيره كند. سيگاريها، كسانيكه الكل مصرف مي كنند و مبتلايان به ديابت بايد مقادير بيشتري مصرف كنند.

مركبات، فلفل دلمه اي، ميوه هاي گرمسيري، سيب زميني و سبزيجات سبز و پر برگ منابع غني ويتامين Cهستند. جدول زير مواد غذايي غني از ويتامين Cو مقدار اين ويتامين را در آنها نشان مي دهد:

مقادير بالا در مورد مواد خام صدق مي كند. پختن اين مواد غذايي اين مقادير را تغيير مي دهد زيرا گرما سبب كاهش ويتامين Cموجود در مواد غذايي مي شود. نور نيز سبب تخريب ويتامين Cمي شود از اين رو بهتر است مثلا آب پرتقال در بسته بندي هاي پلاستيكي يا مقوايي خريداري شود تا شيشه هاي شفاف. همچنين، مواد غذايي تازه ويتامين Cبيشتري دارند تا مواد غذايي يخزده يا كنسرو شده.

ويتامين Eو مواد معدني

مطالعات زيادي نشان داده اند كه ويتامين Eبه پيشگيري از كاتاراكت كمك كرده و ممكن است در پيشگيري از دژنراسيون ماكولا نيز نقش داشته باشد. مقدار توصيه شده ويتامين Eدر مردان بالاي 11 سال 10 ميليگرم و در زنان بالاي 11 سال 8 ميليگرم است. در مورد ويتامين Eنيز سيگار كشيدن نياز به ويتامين Eرا زياد مي كند.

بهترين منبع ويتامين Eآجيل است. جدول زير مواد غذايي غني از ويتامين Eو مقدار اين ويتامين را در آنها نشان مي دهد:

چشم به بعضي از مواد معدني نيز نياز دارد. براي مثال سلنيوم به جذب ويتامين Eو ساخته شدن آنتي اكسيدان ها در بدن كمك مي كند. غذاهاي دريايي از جمله مواد غذايي حاوي مقادير زياد سلنيوم هستند. روي نيز به جذب ويتامين Aكمك كرده و همچنين بخشي از يكي از آنزيم هاي بدن است كه تعداد راديكال هاي آزاد را كم مي كند. مطالعات نشان داده اند كه روي، چشم را در برابر دژنراسيون ماكولا و شب كوري محافظت مي كند. روي در غذاهاي دريايي، گندم و آجيل يافت مي شود.

بسياري از مردم نمي توانند باور كنند كه چربي ها نيز براي سلامتي لازمند. اسيدهاي چرب در واقع سنگ بناي چربي ها هستند و بعضي از آنها از اين جهت "ضروري" خوانده مي شوند كه بدن نمي تواند آنها را بسازد و بايد حتماً از طريق مواد غذايي تأمين شوند.

اسيدهاي چرب ضروري چربي هاي اشباع نشده امگا-3 و امگا-6 را مي سازند. امگا-3 اصلي آلفا-لينولنيك اسيد است و مشتقات شامل ايكوزاپنتانوئيك اسيد (Eicosapentaeonic Acid)، داكوزاهگزانوئيك اسيد (Dacosahexaenoic Acid) و چند تركيب ديگر است. امگا-6 اصلي نيز لينولئيك اسيد است كه مشتقات آن كاركردي در چشم و بينايي ندارند.

اسيدهاي چرب ضروري در تكامل بينايي در نوزادان نقش دارند. كمبود اين مواد (بويژه امگا-3) در بزرگسالان ممكن است سبب كاهش ديد شود. مطالعات نشان داده اند كه كمبود طولاني مدت ممكن است سبب تخريب شبكيه و ماكولا شود. بدن هر دو نوع اسيد هاي چرب ضروري را به پروستاگلاندين ها تبديل مي كند كه يكي از اثراتشان كمك به خروج مايع چشم و تنظيم فشار داخل چشم است.

مقدار توصيه شده مصرف اسيدهاي چرب ضروري براي امگا-3، 0.65 گرم و براي امگا-6، 4.44 گرم است ولي بسياري از محققين نسبت مصرف امگا-6 به امگا-3 را مهم مي دانند. مقدار مناسب اين نسبت 1 به 1 تا 4 به 1 است در حاليكه در بيشتر رژيم هاي غذايي اين نسبت بسيار بيشتر از اين است. بنابراين مقدار مصرف امگا-6 در مقايسه با امگا-3 در بسياري از رژيم هاي غذايي بايد كاهش يابد.

بهترين منبع تأمين امگا-3 ماهي است و مقدار توصيه شده مصرف 2 بار در هفته است. نكته اي كه بايد به آن توجه داشت اين است كه روغن ماهي راديكال هاي آزاد توليد مي كند و به همين دليل كسانيكه ماهي يا روغن ماهي زياد مصرف مي كنند بايد به ميزان كافي آنتي اكسيدان بويژه ويتامين Eمصرف كنند.

نكته قابل توجه ديگر اين است كه بيشتر امگا-6 مصرفي از روغن نباتي حاصل مي شود به همين دليل استفاده از روغن مايع مي تواند ميزان امگا-6 مصرفي را تا حد زيادي كاهش دهد.

ویتامین B1(تیامین):

در عملکرد سریع ماهیچه چشمی ‌و تعادل در حرکات چشم نقش دارد. افراد الکلی علایم کمبود شدید این ویتامین را نشان می‌دهند.

در سالمندان نیز کمبود ویتامین B1دیده می‌شود.

منابع سرشار این ویتامین:

سبزی‌ها، مخمر و نوشیدنی‌های تخمیری(ماءالشعیر) ، گوشت و مرغ و ماهی، جگر، تخم مرغ، غلات سبوس دار و موز هستن

ویتامین B2(ریبوفلاوین)در تنظیم سیستم بینایی چشم و ایجاد تعادل و حساسیت بینایی در چشم نقش دارد. در افراد دیابتی دفع ادراری این ویتامین افزایش یافته و در نتیجه میزان نیاز به‌ این ویتامین بیشتر خواهد بود.

برخی داروها مانند کلروپرومازین و باربیتورات‌ها میزان نیاز به ویتامین B2را افزایش می دهند.

کمبود آن در موارد اولیه عوارضی چون سوزش چشم، ترس از نور، ریزش اشک و همچنین احتمال سریع ‌تر ابتلا به آب مروارید را موجب می‌شود.

این ویتامین نیز در غذاهایی مانند:

شیر و لبنیات، گوشت‌های بدون چربی، جگر، سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات سبوس دار یافت می‌شود.

تحقيقات نشان داده است كه آنتي اكسيدان ها خطر ابتلا به كاتاراكت و دژنراسيون ماكولا را كاهش مي دهند. بعضي از آنتي اكسيدان ها فوائد ديگري نيز دارند: بطور مثال ويتامين Aچشم را در برابرشب كوري محافظت كرده و ويتامين Cممكن است در جلوگيري يا تسكين گلوكوم نقش داشته باشد. همچنين اسيد هاي چرب ضروري علائم خشكي چشم را كاهش داده و چشم را در مقابل تخريب ماكولا محافظت مي كنند.

مواد غذايي زير براي داشتن چشمي سالم توصيه مي شوند:

• ويتامين A: روغن كبد ماهي، جگر، هويج
• لوتئين و زيگزانتين: اسفناج، كلم
• ويتامين C: فلفل دلمه اي، كلم، توت فرنگي، پرتقال
• بيوفلاونيدها: مركبات، انگور
• ويتامين E: تخمه آفتاب گردان، بادام، فندق
• سلنيوم: آجيل، غذاهاي دريايي
• روي: صدف، گندم، آجيل
• اسيدهاي چرب: ماهي

بطور كلي شما بايد مقادير زياد سبزيجات سبز و پر برگ و ماهي دو بار در هفته مصرف كنيد تا چشمي سالم داشته باشيد.

گرداوری وتالیف:اپتومتریست سعید شاهپری

دانشجوی کارشناسی ارشد اپتومتری